Kostumet popullore të trevës së Myzeqesë janë pjesë e rëndësishme e trashëgimisë kulturore shqiptare dhe dallohen për thjeshtësinë, elegancën dhe përdorimin e materialeve natyrore. Myzeqeja, që përfshin një pjesë të madhe të fushës perëndimore të Shqipërisë (me qytete si Lushnja, Fier, Rrogozhina, etj.), ka një traditë të pasur në veshjet popullore, që ndryshojnë pak në varësi të zonave dhe gjinisë.
Karakteristikat e kostumit tradicional të femrës:
Rrobat bazë: Fustan i gjatë ose dimi (pantallona të gjera), zakonisht prej pambuku ose leshi.
Jeleku: Jelek i qëndisur me motive florale ose gjeometrike.
Shamia e kokës: E bardhë ose me ngjyra të ndezura, e lidhur në mënyra të ndryshme sipas moshës ose statusit familjar.
Përparësja (pështjellaku): Përdoret mbi fustan, me ngjyra të errëta dhe zbukurime tradicionale.
Stolitë: Varëse, rrathë, monedha të vjetra të qëndisura në jelek apo në kokë.
Kostumi tradicional i burrave:
Këmisha: E bardhë, me mëngë të gjata dhe punim të imët në jakë e mëngë.
Xhamadani ose jeleku: I qëndisur me motive të thjeshta, shpesh me fije ari ose argjendi.
Brezi: I kuq ose shumëngjyrësh, i lidhur në mes.
Tirqit: Pantallona prej shajaku të zezë ose të errët, me zbukurime në anët.
Plisi: Kapelë e bardhë që përdoret gjerësisht edhe në zona të tjera shqiptare.
Kostumet e Myzeqesë janë më pak të ngarkuara krahasuar me ato të zonave malore, por mbajnë një elegancë dhe dinjitet të veçantë që reflekton kulturën dhe jetesën bujqësore të zonës.
Kostumet popullore te Darsise
Darsia është një krahinë në qarkun e Fierit,pjesë e bashkisë Lushnjë që bën pjesë në zonën më të gjerë të Myzeqesë, por ka veçoritë e veta në veshjet tradicionale. Kostumet popullore të Darsisë ruajnë tiparet e thjeshtësisë dhe elegancës, por dallohen për disa elemente karakteristike që lidhen me mënyrën e jetesës, klimën dhe trashëgiminë lokale.
Kostumi tradicional i femrës nga Darsia:
Fustani: I bardhë, i gjatë, shpesh me qëndisje të thjeshta në mëngë dhe rreth qafës.
Pështjellaku (përparësja): E errët (zakonisht ngjyrë e zezë ose blu e thellë), me motive gjeometrike që simbolizojnë pjellorinë dhe mirëqenien.
Shamia e kokës: E kuqe, jeshile ose e bardhë, në varësi të moshës dhe rastit, e lidhur pas koke ose anash.
Jeleku: Me ngjyra të errëta dhe zbukurime të qëndisura me fije të arta ose të argjendta.
Stolitë: Monedha të vjetra, varëse të trasha metalike dhe rrathë bronzi ose argjendi.
Kostumi tradicional i burrave:
Këmisha e bardhë: Me mëngë të gjata dhe jakë të lartë, punuar me qëndisje delikate.
Xhamadani: Me ngjyrë të errët, i qëndisur në mënyrë më të thjeshtë se në krahinat malore.
Tirqit: Të drejtë, të zinj ose gri, zakonisht me zbukurime në anët e xhepave.
Brezi i kuq: I trashë, që lidhet fort rreth mesit.
Plisi ose kapelet karakteristike të fushës: Plisi përdorej në raste zyrtare apo fetare.
Pergatiti Julian Kasapii
